Θουκυδίδης, Περιγραφή του όρους Άθω (Ιστορίαι, 4.109)

Η περιγραφή του όρους Άθω από τον Θουκυδίδη

Κείμενο

[4.109.1] Τοῦ δ᾽ αὐτοῦ χειμῶνος Μεγαρῆς τε τὰ μακρὰ τείχη, ἃ σφῶν οἱ Ἀθηναῖοι εἶχον, κατέσκαψαν ἑλόντες ἐς ἔδαφος, καὶ Βρασίδας μετὰ τὴν Ἀμφιπόλεως ἅλωσιν ἔχων τοὺς ξυμμάχους στρατεύει ἐπὶ τὴν Ἀκτὴν καλουμένην. [4.109.2] ἔστι δὲ ἀπὸ τοῦ βασιλέως διορύγματος ἔσω προύχουσα, καὶ ὁ Ἄθως αὐτῆς ὄρος ὑψηλὸν τελευτᾷ ἐς τὸ Αἰγαῖον πέλαγος. [4.109.3] πόλεις δὲ ἔχει Σάνην μὲν Ἀνδρίων ἀποικίαν παρ᾽ αὐτὴν τὴν διώρυχα, ἐς τὸ πρὸς Εὔβοιαν πέλαγος τετραμμένην, τὰς δὲ ἄλλας Θυσσὸν καὶ Κλεωνὰς καὶ Ἀκροθῴους καὶ Ὀλόφυξον καὶ Δῖον· [4.109.4] αἳ οἰκοῦνται ξυμμείκτοις ἔθνεσι βαρβάρων διγλώσσων, καί τι καὶ Χαλκιδικὸν ἔνι βραχύ, τὸ δὲ πλεῖστον Πελασγικόν, τῶν καὶ Λῆμνόν ποτε καὶ Ἀθήνας Τυρσηνῶν οἰκησάντων, καὶ Βισαλτικὸν καὶ Κρηστωνικὸν καὶ Ἠδῶνες· κατὰ δὲ μικρὰ πολίσματα οἰκοῦσιν. [4.109.5] καὶ οἱ μὲν πλείους προσεχώρησαν τῷ Βρασίδᾳ, Σάνη δὲ καὶ Δῖον ἀντέστη, καὶ αὐτῶν τὴν χώραν ἐμμείνας τῷ στρατῷ ἐδῄου.

Μετάφραση (Άγγελος Βλάχος, έκδ. Βιβλιοπωλείον της «Εστίας», 2008)

Ο Βρασίδας, αφού κυρίεψε την Αμφίπολη, εξεστράτευσε με τους συμμάχους του εναντίον της λεγομένης Ακτής. [4.109.2] Η Ακτή αρχίζει στην διώρυγα του Ξέρξη και καταλήγει στο ψηλό όρος Άθως, που περιβρέχεται απ᾽ το Αιγαίο Πέλαγος. [4.109.3] Οι πολιτείες της είναι η Σάνη —αποικία της Άνδρου, κοντά στην διώρυγα, στην πλευρά που βλέπει προς την Ευβοϊκή Θάλασσα— και άλλες, όπως η Θυσσός, οι Κλεωνές, οι Ακρόθωοι, η Ολόφυξος και το Δίον. [4.109.4] Οι πολιτείες αυτές κατοικούνται από ανάμεικτο πληθυσμό βαρβάρων που είναι δίγλωσσοι. Υπάρχουν και λίγοι Χαλκιδείς, αλλά οι περισσότεροι είναι Πελασγοί (που κατάγονται από τους Τυρρηνούς που κάποτε κατοικούσαν στην Λήμνο και στην Αθήνα), Βισάλτες, Κρηστωναίοι και Ηδώνες. Ζουν σε μικρά χωριά. [4.109.5] Οι περισσότεροι προσχώρησαν στον Βρασίδα, αλλά η Σάνη και το Δίον αντιστάθηκαν και ο Βρασίδας στάθμευσε στο έδαφός τους και το ρήμαξε.